Şimdi panpa 100 yıl önceden o paranın tura geleceği belli olamaz. Senin dediğin mantık kısa süreler içinde sabitler ve değişkenler hesaba katılıp yapılır. Şimdi verdiğin örnekteki sabit nedir ? Sadece yer çekimi onun haricindeki tüm etkenler değişken oluyor. Havadaki nem oranı, atış hızı, rüzgar gibi etkenler değişkendir. 1000 yıl önce tahmin edilemez bunlar. Bunu bilmen için havaya ne kadar karbondioksit salındığını, küresel ısınmanın oranı yukardan geçen uçağın gölgesinden tut diğer uçtaki osuran kelebeğe kadar bilmen lazım bunların hepsi değişkendir. Bu olay kısa süre içinde işe yarar. Nasıl dersenn parayı şu an havaya atarken anlık olarak rüzgarı nemi hızı hesaplarsam düşmeden önce tahmin ederim ama 1000 yıl önce tahmin edilemez. Ayrıca biraz mantıklı düşün babaın kaç tane sigara içeceği kat şişe alkol tüketeceği yada gibine birinin vurucağı belli mi? Değil bu değişken. Senin doğup o anda orada olup o parayı atma ihtimalin hesaplanamaz bile. Biraz daha detaylı bakmak istersen Pierre-Simon Laplace isimli zatın 1814 de yazdığı makaleyi bul. Kulaktan dolma bilgiyi kafandan şişirip buraya yazman bi gib anldıbına gelmi,yor. Saygılar.

--spoiler--
Bunu bilmen için havaya ne kadar karbondioksit salındığını, küresel ısınmanın oranı yukardan geçen uçağın gölgesinden tut diğer uçtaki osuran kelebeğe kadar bilmen lazım bunların hepsi değişkendir
--spoiler--
Panpa demek istediğim şey de bu zaten. Eğer kelebeğin osurmasına kadar her şey hesaplanırsa bilinebilir diyorum. Değişkenler de belli olayların sonucunda gerçekleşiyor Ve o olaylar da başka oalyların sonucunda. Eğer bütün bunlar bilinirse 1000 yıl sonra olacaklar da bilinebilir. Laplace determinizmi ise faydalıdır ancak günümüz için fazla ilkel bir görüştür. Pgibolojinin gelişmesi ile insanın da determinal sürece dahil edilmesi sağlanmıştır. Dünya değişiyor ve bu değişim ile determinizm güçleniyor panpa.

Şimdi senin dediğin mantıkta bir adam düşünelim ve bu hesaplamayı yapabilecek zekada. Bir ağaç düşün. Bu ağacın kökü bizim o an bulunduğumuz yer. Adamın her tahmini bir olasılık olup ağaca bir dal ekliyor. Böyle tahmin ede ede 1000 yıl sonrasına ulaştı dersek adamın kafasında sayılamayacak kadar ihtimal var. Yani o gibindirik ağacımız evreni kaplamış durumda. Uç noktada gerçekleşecek olayı tahmin etmesşi için o ihtimallerden yüzdesi en yüksek olanı seçmesi lazım ki o bile garanti değildir. Senin dediğin mantık dediğim gibi tüm değişkenler elde olduğu zaman bilinir. Hiç bir yaratılış istediğin kadar kurgu yap fark etmez o kadar değişkeni hesaplayamaz. Bahsettiğin teori tamamen kurgu panpa. Determizm in diğer dinlerdeki kader olayına mantık getirmeye çalıştığı kurgudan ibaret. Sana bu konu hakkında yüzlerce örnek verebilirim. Hayatta bunu kullanan meslekler var. Örnek ; Futbol, Nişancılık, okçuluk, bezbol, basketbol. O sporcular atışı o anki değişkenleri hesaplayıp yaparlar ( rüzgar hız mesafe ). Ama 1000 yıl önce dersen. giberler hacı.

Panpa pratikte bunun imkansıza yakın olduğunu ben de biliyorum. Bunca veriyi değerlendirmek (en azından günümüzde) imkansız. Ancak yapamıyor oluşumuz teoride yapılabilir olduğu gerçeğini değiştirmez. Bunun ötesinde biz bilmesek de 1000 yıl sonranın aslında mutlak olduğu gerçeğini de değiştirmez. Asıl mesele bizim gibik insan zekasıyla anlamamız değil zaten. Mutlak olduğu gerçeği.

Bak panpa söylediğin mantık teoride bile yanlış. Senin dediğin mantık bilinçi inkar ediyor. Hiç bir canlının hiçbir hareketi önceden öngörülemez. Yapılan her hareket milyarlarca olasılık ortaya çıkarır ki bu ortaya çıkan olasılık sayısı hesaplanmaz bile. Benim adımımı 2 santim kısa atmam bile milyarlarca olasılık meydana getiriyor. Bu olasılıklardan hangisinin gerçekleşeceğini bilmek mistizm e girer determinizme ters düşer yani. Bu olasılığı bilmek ilahi duruma geçiyor. Yani ortaya atılan teori çıkaran taraf ile terse düşüyor. Lapnace i oku dememin sebebi bu teorinin sınırlarını gömen içindir. En fazla 3 dakika bil tamam ama ötesi mistizme ilahi ye girer.

Bilinebilirlik değil burada olay zaten. Mutlak olması ayrıca laplace ile ters düştüğümüz (gayet doğal olarak) nokta bilinç. Çünkü o yaşarken pgibanalizin temelleri atılmamıştı henüz. insanın özgür olduğu düşünülüyordu. Bugün ise verdiğimiz her kararın altında pgibolojik bir sebep çıkıyor Küçükken yaşadıkların vs bugününü şekillendiriyor. Bu da insanı determinal sürece dahil eder.

determinizm bu teoriyle bir nevi tanrıyı tanımlıyor. Dinlerde buna kader denir. Aynı şeyin açılımını determinizm felsefe olarak insanlara sunar. Kendi kendini çürütür. O yüzden ateistiz. Neyse panpa felsefey,i gibiyim yoruyo benim gel sevişelim.

Panpa fatalizm ile determinizm çok farklı. Determinizm aksine tanrı kavrdıbını çürütüyor bence. En azından dinleri.

Sevişmek iyi fikir ama hayır demem.

lan bi gib bilmeden laf atmayın adam gibi açıklamış anlamamaya çalışıyosunuz