Osmanlı Padişahı
kanuni sultan süleyman’ın
fransa Kralı
birinci fransuva’ya gönderdiği “Ben ki sultanlar sultanı, hakanlar hakanı, hükümdarlara taç veren Allah’ın yer yüzündeki gölgesi…” diye başlayan ve “Sen ki Fransa vilayetinin kralı Fransuva’sın…” diye devam eden ünlü mektubu
fransa ulusal kütüphanesi’nde saklanıyor.
Fransızların “
muhteşem süleyman” dediği Kanuni’nin
1526 yılının ocak ayı sonunda gönderdiği mektup, hem
osmanlı devleti’nin dünya siyasetindeki yerinin gösterilmesi hem de Türk-Fransız ilişkilerinin başlangıcı olması dolayısıyla tarihin en önemli vegibaları arasında yer alıyor.
paris’teki Fransa Ulusal Kütüphanesi’nin (BNF) en değerli eserleri arasında Kanuni’nin 1’nci Fransuva’ya gönderdiği mektup, ilk sıralarda yer alıyor.
Kütüphanenin el yazmaları bölümünde saklanan mektup, ancak üst düzey özel izinle kütüphane görevlilerinin gözetiminde ziyarete açılıyor. 167,5 santim uzunluğunda ve 35 santim genişliğinde parşömen kağıda yazılan mektup, 15 satırdan oluşuyor. Altın süslemeli padişah tuğrasının yanı sıra mektupta yer yer altınla yazılan harfler de dikkati çekiyor.
alman imparatoru Şarlken ile
24 Şubat 1525’de yaptığı
pavye savaşı’nda yenilerek esir düşen Fransa Kralı Fransuva’nın annesi
düşes dangolen’in, yardım talebine cevaben Kanuni’nin yazdığı mektupta şu satırlar ön plana çıkıyor:
“Ben ki, sultanlar sultanı, hakanlar hakanı, hükümdarlara taç giydiren, Allah’ın yeryüzündeki gölgesi ve atalarımın fethettiği
akdeniz’in,
karadeniz’in,
rumeli nin,
anadolu nun,
karaman ın,
rum un ,
dulkadiroğluları vilayeti nin,
diyarbakır ın,
kürdistan ın,
azerbaycan ın,
acem in,
Şam ın,
haleb in,
mısır ın,
mekke nin,
medine nin,
kudüs ün, bütün Arap memleketlerinin,
yemen in ve daha nice ülkelerin ki, büyük atalarımın
allah kabirlerini nurlu etsin karşı konulmaz kuvvetleriyle fethettikleri ve benim muhteşemliğimle de ateş saçan mızrağımın ve zafer getiren kılıcımın gücüyle fethettiğim nice memleketlerin sultanı ve padişahı olan
sultan bayezid han oğlu
sultan selim han oğlu
sulan süleyman han ım.
Sen ki,
fransa vilayetinin kralı olan
françesko sun…”
Kanuni’nin Fransuva’ya yazdığı
Şah tasmahp mektubu
Fransa Ulusal Kütüphanesi’nde ayrıca Kanuni Sültan Süleyman’nın Birinci Fransuva’ya gönderdiği Safevi devletiyle yaşanan sıkıntılardan ve Şah Tahmasp’a karşı yapılan savaştan bahsettiği 1533 tarihli mektup da bulunuyor. 204’e 35 santim boyutlarındaki mektupta da yer yer altın harflerin kullanılması dikkati çekiyor.
Fransız kütüphanesinin
türk el yazmaları koleksiyonu, 17’nci yüzyılın ikinci yarısında Fransız görevlilerin kitap satın almaları için istanbul’a gönderilmesiyle başlamış ve daha sonra
türk islam sanatının değerli parçalarının toplanarak Paris’e zütürülmesiyle devam etmiş. Kütüphane envanterine kayıtlı yaklaşık 2 bin 200 el yazması, 30 binin üzerinde matbu
kitap, yüzlerce
dergi, sayısız
fotoğraf,
harita ve
sesli belge ilgililerini bekliyor.
Kütüphanede ayrıca, Türk ve islam edebiyatının ünlü isimleri
ali Şir nevai,
nesimi,
riyazi,
ferîdüddîn i attâr,
ahmet Çelebi,
baki,
süleyman Çelebi ile astronomi ve matematik bilgini
ali kuşçu’nun
fethiyye isimli eseri de Türk el yazmaları koleksiyonunda yer alıyor.