Size “Türkiye hangi tarihte kurulmuştur?” desem bana ne cevap verirdiniz? Tahmin edeyim, çoğunuz 29 Ekim 1923 tarihini yani cumhuriyetin ilanını verir. Hayır. Adı üstünde bu sadece cumhuriyetin ilanı. Biraz daha bilgili olanlarsa 23 Nisan 1923’ü verir. Bu da yanlış. Bu tarihte Türkiye’nin meclisi açılmıştır. Türkiye’nin kuruluş tarihi 7 Ağustos 1919’dur. Bu tarih Erzurum Kongresi’nin bitişi ve alınan kararların açıklanmasıdır. Bu kararlara bağlı olarak başkanlığını Mustafa Kemal'in yaptığı dokuz kişilik bir Temsil Heyeti oluşturuldu. Bu Temsil Heyeti bir hükümet gibi görev yaptı. Yani istanbul Hükumeti ve diğer güçlere karşı “Burada siz değil Temsil Heyeti vardır. Burayı onlar yönetir.” demektir. Ve bunun anlamı da bağımsızlık ilanıdır. Çünkü bu kararla var olan yönetim reddedilerek bunun yerine farklı bir yönetim kurulmuştur.
Bu konuda Yunanistan örneğini size sunabilirim. 1832’de Mutlak Monarşi olarak tanınan Yunanistan 1843’te Meşrutiyet, 1924’te Cumhuriyet, 1935’te Anayasal Monarşi, 1967’de Albaylar Cuntası ve 1974’te tekrar Cumhuriyet ile yönetilmiştir. Fakat hiç kimse Yunanistan’ın 1974’te kurulduğunu iddia edemez. Herkes Yunanistan 1821’de kuruldu der. Fakat insanlara “Türkiye ne zaman kuruldu?” derseniz 1923 derler. Fakat bu sadece yönetim şeklinin belirlendiği tarihtir. Bir ülkenin kuruluşu demek kendi kendini yönetmeye başladığı tarih demektir.
Sonuç olarak Türkiye Cumhuriyeti Devleti 7 Ağustos 1919’da kurulmuş, 23 Nisan 1920’de meclisini açmış ve 29 Ekim 1923’te de Cumhuriyet ile yönetildiğini dünyaya ilan etmiştir

El Yazar
23 Mart 2017

(Görsel-Erzurum Kongresi'nin yapıldığı Erzurum Lisesi)