VAHDETTiN'iN ÜLKEYi iŞGALDEN KURTARMA PLANI

Sultan Vahdettin Han, ülkenin kurtuluşunun işgal altındaki istanbul'dan gerçekleştirmenin mümkün olamayacağını biliyordu ve bu sebeple işgalci güçlere karşıAnadolu'da teşkilatlanmaya karar verdi. ingilizler, kendisinden işgalci güçlere karşı mücadele veren halkı teslim olmaya davet etmesini istiyordu. Bunu fırsat bilen Sultan Vahdettin, görünüşte direnişleri yatıştırmak, esasında ise devleti kurtaracak teşkilatlanmayı başlatmak üzere Anadolu'ya bir heyet göndermeyi kararlaştırdı. Anadolu'ya giden heyet istanbul'un tam desteği ile gitti. Heyet Anadolu'da padişah adına teşkilatlanmayı yapacak, padişah da uygun bir zamanda Anadolu'ya geçip devleti işgalden kurtarma yoluna gidecekti.

SARAY HALKI ANADOLU'YA BÜYÜK DESTEK VERDi

Sultan Vahdettin, Anadolu harekâtına el altından desteğini sürdürdü. istanbul'dansilah, para, mühimmat ve insan gücü göndertti. Öyle ki, Hilal-i Ahmer Cemiyetiçeşitli yardımlar adı altında topladığı paraları ve muhtelif malzemeyi bir şekilde Anadolu'ya ulaştırıyordu. Hilal-i Ahmer'in bu yardımlarının içinde padişahve ailesinin ve hatta bütün saray çevresinin yaptığı yardımların evrakı arşivlerde mevcuttur.

PADiŞAHI DIŞLADILAR SALTANATI VE HiLAFETi KALDIRDILAR

Anadolu harekâtı istanbul'un verdiği destekle teşkilatlanmasını sürdürmüş ve Osmanlı Devleti için bir kurtuluş ümidi yeşermeye başlamıştı. Fakat Anadolu harekâtı bir anda istanbul'a karşı bir tavır içine girmeye, padişahı dışlamaya başladı. Son alınan kararlarla Osmanlı saltanatını kaldırma teşebbüsüne kadar giden bu tavır neticesinde Osmanlı saltanatı lağvedildi (1 Kasım 1922). iki sene sonra da Hilafet kaldırılarak Osmanlı Devleti'nin bütün resmî devlet hukuku tarihe intikal ettirildi (3 Mart 1924). Hilafetin ilgası kararı ile Osmanlı hanedan mensupları da sınır dışı edildi.

HiCRETTEN BAŞKA YOL BIRAKMADILAR

Bu tarihten itibaren gerek basında ve gerekse resmî idarede istanbul'a ve padişaha karşı çok ağır hakaretler ve sözler sarf edilmeye başlandı. Yalan ve uydurmahaberler yaptırıldı. Padişahın istifa ettiği ve hatta gizlice kaçtığı söylendi. Bütün bunları yapanlar yine kendisinin yetkilendirip desteklediği kişilerdi. Bunlara karşı mücadele kendi evlatlarına karşı mücadele etmek olduğunu ifade ederek "şimdilik" kaydıyla daha emin bir yere "hicret" etmeyi uygun buldu.

YANINA TEK KURUŞ PARA ALMADI

15 Kasım 1922'de bu isteğini ingiliz işgal makamlarına bildirdi ve 17 Kasım'da ingiliz Malaya1 Zırhlısı'na binerek bir daha dönüp dönemeyeceği meçhul bir yolculuğa çıktı. Yanına hazineden veya devletin malından tek kuruş para veya mücevher almadı. Bunlar milletime aittir dedi ve son okuduğu çok kıymetli ve mücevherlerle süslü bir kitabı bile hazineye iade etti. Gemi 20 Kasım'da Malta'ya vardı.

iNGiLiZLER SON PADiŞAHA iZiN VERMEDiLER

Sultan, Filistin'e gitmek istediğini bildirmiş fakat müsaade edilmemiştir. Sultan Vahdettin Mekke-i Mükerreme'de bulunduğu sırada umre yapma fırsatı bulmuştu. Sultanın yeni ikamet yeri tam olarak belli edilmediği halde Hicaz'dan 20 Nisan 1923'te vapurla ayrıldı. Önce iskenderiye'ye oradan da 28 Nisan'da italya'ya hareket etti ve 2 Mayıs'ta italya'nın Cenova şehrine vardı. Cenova'da bir otelde kalan padişah dahasonra San Remo şehrinde kiralanan Villa Nobel isimli mekâna yerleşti ve vefatına kadar burada kaldı. Sultan Vahdettin, buradaki ikametini hiçbir zaman daimi düşünmemiş, bir gün mutlaka bir Müslüman memleketine döneceğini umut etmişti. Fakat şartlar ve bilhassa ingilizlerin bütün yolları kapatması buna müsaade etmedi.

TABUTA KONAN HACiZ

Sultan Vahdettin 16 Mayıs 1926 günü akşam geç saatte vefat etmişti. 65 senelik bir hayat ve Osmanlı Devleti'nin son padişah ve son halifesi artık veda etmişti. Padişahın naaşına otopsi sonrası bir tabuta konulmasının ardından acı dolu günler yaşanır. Alacaklılar cenazesinin haczettirirler. Villa'da ne varsa, şahsî eşyalar ve sair hepsine el konulur. Padişahın cenazesi eşyalarla birlikte bir ay kadar villanın giriş katında mahsur kalır. Abdülmecid Efendi Fransa'dan bir miktar para gönderir fakat yetmez. Cenazenin haczinin kaldırılması Fransa'daki kızı Sabiha Sultan'a nasip olur. Sabiha Sultan elinde kalan mücevherlerinden birini ve bir çift küpesini satarak babasının haczini kaldırtır.

KABRi TÜRKiYE DIŞINDA OLAN TEK SULTAN

Bir taraftan hacizle meşgul olan padişahın yakınları, diğer taraftan da padişahın nereye defnedileceğini araştırıyorlardı. Cenazeyi Türkiye'nin hiçbir şekilde kabul etmeyeceği belliydi. Ama ne yapılacaktı, bilinmiyordu. Nihayet yapılan araştırma ve yazışmalardan Suriye'nin Şam şehrinde Yavuz Sultan Selim'in yaptırmış olduğu caminin haziresine defnedilmesine kararverildi ve hemen resmi müracaatlar yapıldı. Suriye'de Sultan Abdülhamid Han'ın kızıyla evlendikten sonra ayrılan Ahmed Nami Bey devlet başkanı idi ve bu talebi kabul etti. Fakat Fransa işgalindeki bu topraklara defin için Paris'ten izin alınması gerekiyordu ve nihayet gerekli izinler alındı. Haczin kalkmasıyla padişahın naaşı bir arabaylaistasyona getirildi ve Trieste'den gemiyle Beyrut'a ve oradan da trenle Şam'a nakledildi. Şam istasyonunda cenazeyi hanedanın eski damadı ve Suriye devlet başkanı Ahmed Nami Bey askerî merasimle karşıladı. Cenaze Yavuz Sultan Selim Camii'ne getirildi ve üzerineKâbe-i Muazzama'nın örtüsü örtüldü. Ardından cami avlusunda açılan kabre defnedildi.

Kaynak:Yedikıta Tarih ve Kültür dergisi Aralık 2013