attila

altına verdiği önem ve romada geçirdiği gençlik dönemi onu romayla savaşmaya itmiştir. romalılar ve çoğu avrupa halkı atilla ve hunların barbar olduğunu söylerler. vücutları atlarla bitişik çiğ et yiyen soğuk ve acı hissetmeyen, ormanlarda dağlarda ve bozkırlarda yaşayan birer hayvan olarak betimlemişlerdir. bu şekilde betimleyenler o dönemde yaşamamış bilhassa homerosun iskitleri betimlediği(kesin bir bilgi olmamakla beraber iskitlerin ve hunların aynı atadan olduğu veya iskitlerin hunların atası söylenir, ama gerçek olan birşey var ki yaşayış tarzları birebir aynıdır.) kaynaklardan yararlanıp üstüne kendi hayallerinde bişeyler ekleyerek yazan kişilerdir.
o dönemde yaşayan bizzat atillanın çadırında onun sofrasında yemek yiyen romalı bir tarihçi olan priscus yazdığı anılarında ise atillanın bir barbar olmadığını ama acımasız bir lider olduğunu söyler.
priscus atilla ile beraber yediği yemekte romadan gelen heyete ve kendisine verilen yemeklerin müsrifçe hazırlandığını, onlarca çeşit yemeğin bulunduğunu, bu yemeklerin altın-gümüş tabaklar, taslar eşliğinde geldiğini ama atillanın kendi yemeği tahta bir kap içerisinde sadece çiğ bir et olduğunu belirtmiştir.
romanın parçalanıp batı romanın yıkılmasının en büyük nedenlerinden biri rüşvet ve yolsuzluk ve adaletsizliktir. bunların hiçbiri atillanın hükmündeki yerlerde yoktu. hunlarda kölelikte yoktu. sadece savaş esirleri esir pazarlarında satılırdı. onun dışında hükümdarın hizmetçileri dışında köle olarak tabir edilen birşey yoktu. ama romada köle gırla gidiyordu.
atilla kendisine teslim olan kaleleri şehirleri vergiye bağlayıp geri dönmüştür. eğer barbar olsa tüm şehri yakar yıkardı değil mi ? atillanın barbar olmadığının diğer kanıtı ise romanın himayesi altında olan kabileleri kendi safına katmıştır. hiç kimse bir barbarın safına kendi isteğiyle katılmaz öyle değil mi ? ayrıca atilla savaşta elde edilen ganimetleri büyük oranda eşit dağıtmıştır.
atillanın din adamlarına saygısı vardır. çoğu kuşatma sonrası atilladan merhamet dileyenler papazlar ve diğer din adamları olmuştur. ve atilla çoğunu geri çevirmemiştir. bunun en büyük örneği vergisini vermeyen batı romanın kalbine yaptığı seferde önüne papadan başka hiç kimse çıkmamıştır.ve atilla şehirleri yağmalamadan vergiye bağlayıp geri dönmüştür.

özet : atilla barbar değil bir taktik dehasıdır. asıl barbar olan romanın ta kendisidir.

edit: batı romayı fetheden odeakerin babası edekon atillayı koruyan muhafızların başıydı ve atillanın en güvendiği adamlamıdır. dolayısıyla odeaker bir hun eğitimi almış bizzat atilla ile beraber savaşmıştır